معنا و مفهوم سرعت شاتر در عکاسی

سرعت شاتر یکی دیگر از سه شاخصه مهم ثبت عکس و در واقع یکی از سه ضلع مثلث عکاسی به حساب می‌آید. در مقاله‌های پیشین به ترتیب به معرفی دو شاخصه دیگر این مثلث یعنی ایزو و گشودگی دیافراگم پرداختیم. با استفاده از دستکاری در میزان سرعت شاتر دوربین می‌توانید حقیقتا تصاویر جادویی و زیبایی […]

سرعت شاتر یکی دیگر از سه شاخصه مهم ثبت عکس و در واقع یکی از سه ضلع مثلث عکاسی به حساب می‌آید. در مقاله‌های پیشین به ترتیب به معرفی دو شاخصه دیگر این مثلث یعنی ایزو و گشودگی دیافراگم پرداختیم. با استفاده از دستکاری در میزان سرعت شاتر دوربین می‌توانید حقیقتا تصاویر جادویی و زیبایی را خلق نمایید. در واقع به کمک این شاخصه عکاسی می‌تواند افکت‌های بسیار زیبایی را به ثبت رسانده و در کنار آن لحظات سریع را نیز به سرعت ثابت نگه دارد. ایجاد اثر motion blur یکی دیگر از این موارد به حساب خواهند آمد. در این مقاله قصد داریم با زبانی ساده و در سطح مبتدی به معرفی سرعت شاتر و کاربردهای آن در عکاسی بپردازیم.

معنا و مفهوم سرعت شاتر در عکاسی (4)

NIKON D700 @ 420mm, ISO 320, 1/1600, f/5.6

هر چند در ابتدای کار می‌بایست آشنایی کافی در مورد نحوه و ساز و کار انجام عملیات عکاسی توسط یک دوربین عکاسی DSLR داشته باشید. از این رو بدین منظور پیشنهاد می‌گردد مقاله  “همه چیز درباره سیستم فوکوس خودکار تشخیص فاز (Phase Detection)” را مطالعه نمایید تا در مورد مکانیسم مربوط به هدایت نور در دوربین‌های DSLR اطلاعات کافی و جامعی را بدست آورید.

شاتر چیست؟

در یک دوربین عکاسی، شاتر به پرده‌ای گفته می‌شود که در جلوی حسگر دستگاه قرار گرفته و تا قبل از شروع ثبت یک عکس کاملا بسته می‌ماند. زمانی که عملیات ثبت یک عکس شروع می‌شود، شاتر از جلوی حسگر کنار رفته و نوری که از دیافراگم لنز عبور کرده است به سنسور دوربین برخورد خواهد کرد. زمانی که به میزان معین شده نور به حسگر برخورد کرد، شاتر به سرعت بسته شده و دوباره به طور کامل جلوی حسگر قرار خواهد گرفت. البته جالب است بدانید که کلید مربوط به ثبت یک عکس نیز “شاتر” یا “دکمه شاتر” خوانده می‌شود زیرا با فشردن آن کلید، پرده شاتر به سرعت وارد عمل خواهد شد.

سرعت شاتر چیست؟

سرعت شاتر که از آن با نام “مدت زمان نوردهی” یا همان “exposure time” نیز یاد می‌شود به معنای مدت زمان قرار گیری حسگر دوربین در معرض نور به واسطه باز و بسته شدن پرده شاتر است. در صورت انتخاب سرعت شاتر سریع، سوژه در حال حرکت در تصویر ثابت خواهد شد. تصویر فوق که مربوط به یک دلفین است در چنین حالتی به ثبت رسیده است. در صورت کند کردن سرعت شاتر، شاهد ایجاد اثر motion blur خواهیم بود. در این اثر خط حرکت سوژه متحرک در عکس پایانی به صورت نسبتا تار به ثبت خواهد رسید. این افکت کمتر توسط عکاسان استفاده می‌شود. معمولا در عرصه تبلیغاتی به منظور نشان دادن سرعت یک خودرو در جاده و متحیر کردن بیننده از تار شدگی بدنه خودرو یا تایرهای آن، بیشتر این اثر را مشاهده خواهیم کرد.

معنا و مفهوم سرعت شاتر در عکاسی (6)

NIKON D300 @ 50mm, ISO 200, 1/30, f/4.0

اما از دیگر موارد استفاده از سرعت‌های شاتر کند، عکاسی از پرتوهای نور، عکاسی در شب و دیگر موارد این چنینی است. عکاسان منظره از این تکنیک به منظور خلق تصاویر زیبا از حرکت و پویایی رودخانه یا آبشار استفاده خواهند کرد. این در حالی است که صحنه و منظره اصلی در فوکوس دقیق دوربین قرار گرفته است.

معنا و مفهوم سرعت شاتر در عکاسی (3)

NIKON D700 @ 40mm, ISO 100, 5/1, f/16.0

جالب است بدانید که به منظور عدم کاهش سرعت شاتر دوربین (کند شدن) به طور خودکار در هنگام عکاسی از یک جسم متحرک، می‌توانید از نور فلاش کمک گرفته و از این رو میزان نوردهی را جبران نمایید. در این صورت میزان سرعت شاتر افزایش خواهد یافت (سریع‌تر خواهد شد). تصویر زیر با چنین تکنیکی به ثبت رسیده است:

معنا و مفهوم سرعت شاتر در عکاسی (5)

NIKON D700 @ 420mm, ISO 800, 1/250, f/5.6

با توجه به اظهارات عکاس تصویر فوق، در هنگام ثبت چنین تصویری، آسمان در حال تاریک شدن بود و از این رو حتی ایزو نیز افزایش یافته و بر روی عدد 800 قرار گرفت. اما با این حال دوربین هنوز هم به منظور ثبت هر چه بهتر عکس به سرعت شاتری برابر با 1/250ام ثانیه نیاز داشت. همان طور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید عکاس به کمک فلاش اکسترنال خود توانسته است با سرعت شاتر 1/250ام ثانیه چنین تصویر خوبی را از یک جسم متحرک به ثبت برساند.

تمامی تصاویر فوق که آن را مشاهده کردید و تفاوت‌های آنها را یک به یک سنجیدید به کمک کنترل سرعت شاتر دوربین پدید آمده‌اند. به زبانی ساده، سرعت شاتر بالا باعث فریز و ثابت شدن جسم یا سوژه متحرک خواهد شد و برخلاف آن سرعت شانر پایین عامل ایجاد کننده اثر motion blur خواهد بود. البته لازم است به این نکته اشاره کنیم که در مبحث ریاضی، سرعت شاتر بالا به معنای کندتر بودن حرکت شاتر است زیرا عدد اصلی در در مخرج کسر قرار داشته و با افزایش آن، کل عدد کوچکتر خواهد شد. اما از آن جایی که در عرصه عکاسی بیشتر به عدد مخرج توجه می‌شود، از این رو این مورد کاملا برعکس محاسبه خواهد شد.

نحوه اندازی‌گیری سرعت شاتر

سرعت شاتر یک دوربین معمولا با عدد یک ثانیه و کسری از آن محاسبه خواهد شد. زیرا بیشتر سرعت شاتر تصاویر ثبت شده در کسری از یک ثانیه رخ می‌دهند. برای مثال 1/4 ثانیه به معنای یک چهارم یا ربعی از یک ثانیه است. این در حالی است که 1/250 ثانیه به معنای یک دویست و پنجاه هزارم از یک ثانیه یا به عبارتی دیگر چهار میلی‌ ثانیه است. تقریبا تمامی دوربین‌های DSLR جدید می‌توانند با حداکثر سرعت شاتر 1/4000 ثانیه به عکاسی بپردازند. این در حالی است که سرعت شاتر در دوربین‌های سطح بالاتر ممکن است به 1/8000 ثانیه با حتی بیشتر نیز برسد. از طرفی در سمت دیگر میدان حالت لانگ اکسپوژر یا نوردهی طولانی مدت نیز وجود دارد که در حالت کاملا خودکار بر روی دوربین‌‌های DSLR بر روی 30 ثانیه تنظیم شده است.

تفاوت سرعت‌های مختلف شاتر

همان طور که قبلا به آن اشاره شد سرعت‌های شاتر سریع و بالا معمولا به منظور فریز و ثابت کردن اجسام متحرک موجود در صحنه استفاده می‌شوند. برای مثال به منظور عکاسی در حالت طبیعی سرعت شاتر بالای 1/500 ثانیه و برای عکاسی از پرندگان سرعت بالای 1/1000 ثانیه ممکن است برای یک عکاس مناسب باشد.

معنا و مفهوم سرعت شاتر در عکاسی (2)

NIKON D700 @ 420mm, ISO 450, 1/2000, f/5.6

سرعت‌های پایین شاتر یا همان سرعت کند شاتر زمانی استفاده خواهد شد که دوربین بر روی یک سه پایه قرار گرفته باشد و در حقیقت هیچ گونه لرزشی به بدنه دوربین وارد نشود. بعضی از لنزهای مانند Nikon 70-200mm VR II دارای سیستم لرزشگیر VR یا همان vibration reduction (به معنای کاهش دهنده لرزش) هستند که به صورت تکنیکی باعث رفع لرزش‌های خفیف تا حد خاصی خواهد شد. با استفاده از این تکنولوژی تا سرعت شاتر 1/10 ثانیه زمانی که با دست خود در حال عکاسی هستید، هیچ گونه اثر لرزشی و یا تار شدگی در عکس‌ها پدیدار نخواهد شد.

در مورد سرعت‌های شاتر بلند که معمولا در تکنیک لانگ اکسپوژر از آن استفاده می‌شود نیز باید گفت که به سرعت‌های بالای یک ثانیه معمولا این طور اطلاق می‌شود. از طرفی لازم به ذکر است که به جهت ثبت هر چه واضح‌تر در این زمینه حتما می‌بایست از سه پایه استفاده گردد. لازم به ذکر است که این تکنیک به منظور عکاسی در شب، عکاسی از ستارگان و یا عکاسی نجومی استفاده خواهد شد.

نحوه تنظیم دستی سرعت شاتر

بسیار از دوربین‌ها در حالت خودکار با استفاده از شاخصه‌های مربوط به نورسنجی خود بهترین میزان سرعت شاتر را با توجه به منظره مورد نظر انتخاب می‌کنند. این مورد زمانی رخ می‌دهد که پیچ تنظیم مود دوربین بر روی حالت Auto قرار بگیرد. اما در صورتی که این پیچ تنظیم بر روی حالت Aperture Priority (به معنای تقدم دیافراگم) که البته در دوربین شرکت‌های مختلف با نام‌های گوناگون تعریف می‌شود، قرار بگیرد در آن صورت عکاس میزان گشودگی دیافراگم را به صورت دستی انتخاب کرده و سپس ایزو و همچین سرعت شاتر مناسب به صورت خودکار توسط دوربین انتخاب خواهند شد.

به منظور تنظیم دستی سرعت شاتر دو راه در پیش روی یک عکاس قرار خواهد داشت:

یک) با قرار دادن پیچ تنظیم دوربین بر روی حالت تقدم سرعت شاتر؛ با استفاده از این راه کار می‌توانید به صورت دستی سرعت شاتر را تنظیم کرده و از طرفی شاخصه دیافراگم نیز بر اساس انتخاب سرعت شاتر شما به بهترین نحو توسط پردازشگر دوربین برای هر عکس تنظیم خواهد شد.

دو) قرار دادن پیچ تنظیم دوربین بر روی حالت دستی یا Manual؛ در این حالت تنظیم تمامی شاخصه‌ها بر عهده شما خواهد بود.

در هر صورت پیشنهاد می‌شود که از حالت سرعت شاتر خودکار دوربین خود استفاده نمایید. زیرا اغلب ممکن است به منظور انتخاب صحیح سرعت شاتر دچار مشکل شوید. البته بهتر است بدانید که استفاده از قابلیت تقدم دیافراگم نیز به منظور تنظیم خودکار سرعت شاتر دوربین بسیار مناسب است. از این رو می‌توانید به طور دستی بر روی عمق میدان تصویر نیز تسلط کافی داشته باشید.

اما آیا می‌دانید سرعت شاتر دوربین در کدام بخش به نمایش در می‌آید؟ پیدا کردن آن نسبتا آسان است. در دوربین‌های شرکت نیکون (نسخه‌هایی) که دارای نمایشگر مونوکروم در بخش بالایی بدنه هستند، این میزان شاخصه در کناره سمت چپ و بالا قرار داده شده است.

معنا و مفهوم سرعت شاتر در عکاسی (1)

در هنگام استفاده از منظره‌یاب دوربین نیز سرعت شاتر لحظه‌ای در بخش کناره پایین و سمت چپ قابل مشاهده می‌باشد. در بسیاری از دوربین‌های DSLR موجود، این سرعت شاتر به صورت کسری از ثانیه بر روی نمایشگر نگارش نمی‌شود. در حقیقت عدد مخرج کسر عمدتا در این بخش به نمایش در خواهد آمد. اگر هنوز هم نتوانسته‌اید عدد مربوط به سرعت شاتر را در نمایشگر یا منظره‌یاب دوربین خود مشاهده کنید از این روش استفاده کنید؛ دوربین خود را بر روی حالت تقدم دیافراگم قرار داده و سپس لنز را به سمت یک مکان تاریک بگیرید. در ادامه عددهای ثبت شده در این بخش را به خاطر سپرده و سپس لنز را به سمت یک منطقه پرنور و روشن بچرخانید. عددی که میزان آن تغییر کرده است نشان دهنده میزان سرعت شاتر لحظه‌ای دوربین شما است.

معنا و مفهوم سرعت شاتر در عکاسی (7)

در نهایت شاید بهتر باشد به این نکته نیز اشاره کنیم که در صورت قرار گیری بر روی حالت دستی یا تقدم شاتر و کم و زیاد کردن سرعت آن، ممکن است در نهایت تصاویری با نوردهی کم یا زیاد بوجود آید. در واقع پردازشگر دوربین در حالت نیمه خودکار تا میزان خاصی می‌تواند نوردهی مربوطه را جبران کند. از طرفی در حالت کاملا دستی می‌بایست دانش کافی و مناسب در مورد صحنه در حال عکاسی خود داشته باشید. نکته دیگری نیز که می‌بایست به آن اشاره کرد این است که موارد ذکر شده در این مقاله مربوط به شاتر مکانیکی دوربین‌ها هستند. اما جالب است بدانید که بعضی از دوربین‌ها عکاسی و در کنار آن تقریبا تمامی دوربین گوشی‌های هوشمند از شاتر الکترونیکی برخودار هستند. در حقیقت در این گونه از دستگاه‌ها حسگر به صورت الکتریکی خاموش و روشن می‌شود. شاترهای الکترونیکی این مزیت را دارند که با سرعت بسیار زیادی قابلیت فعالیت داشته و از آنجا که میزان استهلاک آنها بسیار کم است می‌توان در زمینه فیلم‌برداری با نرخ‌های بالا نیز از آنها استفاده کرد. در کنار آن عدم ایجاد صدا در هنگام عکاسی از دیگر مزیت‌های این گونه از شاترها به حساب می‌آید.

در نهایت در صورت تمایل می‌توانید مقالات آموزشی مربوط به مثلث عکاسی را در لینک‌های زیر مشاهده نمایید:

معنا و مفهوم ISO در عکاسی

معنا و مفهوم دیافراگم در عکاسی

معنا و مفهوم سرعت شاتر در عکاسی

پیشنهاد ویژه : سرور HP
پیشنهاد ویژه : تعمیر کامپیوتر تهران
پیشنهاد ویژه : ترجمه رسمی آلمانی

پیشنهاد ویژه

خرید بلیط هواپیما فلای تودی

پیشنهاد ویژه

لیست کامل و نرخ لحظه ای ارزهای دیجیتال